Uproszczone zaliczki na podatek dochodowy, wybawienie czy pułapka finansowa?

Stan prawny: wrzesień 2025 r.

Podatki to istotny element działalności gospodarczej, a ich prawidłowe i przewidywalne regulowanie może być wyzwaniem. Jedną z opcji uproszczenia rozliczeń jest stosowanie uproszczonych zaliczek, zarówno w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), jak i w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Poniżej przedstawiamy zasady, warunki, korzyści i ograniczenia związane z tą formą wpłat.

1. Czym są uproszczone zaliczki na podatek dochodowy (PIT i CIT)

Uproszczone zaliczki to system, w którym podatnik wpłaca co miesiąc stałą kwotę zaliczki na podatek dochodowy, niezależnie od bieżących przychodów i kosztów.

  • PIT – podstawą obliczeń jest podatek należny wykazany w zeznaniu rocznym za rok poprzedzający dany rok podatkowy, a jeśli w tym roku nie było dochodu to wykazany  w zeznaniu sprzed dwóch lat. Miesięczna zaliczka wynosi 1/12 tego podatku.
  • CIT – podstawą jest podatek należny wykazany w zeznaniu CIT-8 za rok poprzedni. Gdy w nim nie wykazano podatku, podstawą jest zeznanie złożone dwa lata wcześniej. Wysokość miesięcznej zaliczki to 1/12 podatku należnego z wybranego roku.

W obu przypadkach zaliczki są stałe w trakcie roku i podlegają rozliczeniu w zeznaniu rocznym.

2. Kto może skorzystać z uproszczonych zaliczek

Podatnicy PIT

Z tej formy mogą korzystać osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, które:

  • rozliczają dochód według skali podatkowej (PIT-36) lub podatku liniowego (PIT-36L),
  • wykazały dochód z działalności w zeznaniu rocznym za rok poprzedni. Jeżeli nie było dochodu to w zeznaniu sprzed dwóch lat,
  • prowadziły działalność w poprzednich latach podatkowych,
  • przy wyborze metody stosują ją konsekwentnie przez cały rok
Podatnicy CIT (spółki i inne osoby prawne)

Prawo do uproszczonych zaliczek mają także podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych, w tym m.in. spółki z o.o., spółki akcyjne czy spółdzielnie, którzy:

  • w zeznaniu CIT-8 złożonym w poprzednim roku wykazali podatek należny,
  • w przypadku braku podatku w zeznaniu z roku poprzedniego mogą przyjąć jako podstawę zeznanie złożone dwa lata wcześniej,
  • jeżeli rok podatkowy był krótszy lub dłuższy niż 12 miesięcy, stosują proporcjonalny podział podatku na miesiące,
  • nie rozpoczęli działalności po raz pierwszy w roku bieżącym ani poprzednim, jeśli nie mają historii dochodów,
  • wybierają tę formę i stosują ją w całym roku podatkowym.

3. Kto nie może korzystać z uproszczonych zaliczek

  • PIT – osoby rozliczające się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub kartą podatkową, nowi przedsiębiorcy bez dochodu w zeznaniach za poprzednie lata, podatnicy, którzy w wybranym roku ponieśli stratę.
  • CIT – spółki i inne osoby prawne, które nie wykazały podatku należnego w żadnym z dwóch ostatnich lat, nowo powstałe podmioty bez odpowiedniej historii podatkowej.

W obu podatkach uproszczone zaliczki mogą być wyłącznie miesięczne – nie stosuje się kwartalnych wpłat.

4. Kiedy uproszczone zaliczki są korzystne

Z uproszczonych zaliczek najczęściej korzystają podatnicy:

  • o stabilnych i przewidywalnych dochodach,
  • których dochody rosną, co pozwala czasowo uniknąć wyższych bieżących zaliczek,
  • ceniący prostotę i stałość rozliczeń, bez konieczności comiesięcznego ustalania faktycznego dochodu.

W CIT uproszczone zaliczki dodatkowo ułatwiają zarządzanie płynnością finansową spółek, równomiernie rozkładając obciążenie podatkowe w ciągu roku.

5. Kiedy mogą być niekorzystne

Ta forma może okazać się ryzykowna, gdy:

  • przychody są nieregularne lub sezonowe, a zaliczki trzeba wpłacać niezależnie od faktycznego dochodu,
  • w danym roku następuje gwałtowny spadek przychodów, co przy stałej kwocie zaliczki nadmiernie obciąża firmę,
  • rok bazowy wykazał wyjątkowo wysoki dochód, np. z jednorazowego kontraktu, co skutkuje zawyżoną zaliczką.

W CIT dodatkowym ryzykiem jest konieczność dostosowania zaliczek po ewentualnej korekcie zeznania, która zmienia podstawę ich wyliczenia.

6. Jak stosować uproszczone zaliczki w praktyce

Obliczenie kwoty
  • PIT: 1/12 podatku należnego z zeznania rocznego za rok poprzedni. Jeżeli nie było w  nim dochodu na podstawie zeznania sprzed dwóch lat.
  • CIT: 1/12 podatku należnego z zeznania CIT-8 za rok poprzedni, a w przypadku braku podatku wg dochodu z zeznania sprzed dwóch lat.
Terminy wpłat
  • Zaliczki wpłaca się miesięcznie do 20. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni na mikrorachunek podatkowy (PIT,CIT).
  • Nie ma możliwości opłacania zaliczek kwartalnie.
Zawiadomienie urzędu
  • PIT: podatnik nie składa odrębnego oświadczenia na początku roku. Informację o stosowaniu uproszczonych zaliczek ujawnia dopiero w zeznaniu rocznym (PIT-36 lub PIT-36L).
  • CIT: analogicznie – nie ma obowiązku składania odrębnego zawiadomienia przy pierwszej zaliczce. Podatnik wybiera uproszczone zaliczki samodzielnie, a informację o ich stosowaniu podaje w zeznaniu rocznym CIT-8 za rok, w którym korzystał z tej metody.

7. Podsumowanie

Uproszczone zaliczki w podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych mogą znacząco uprościć rozliczenia i poprawić płynność finansową, szczególnie w firmach o stabilnych lub rosnących dochodach. Wymagają jednak spełnienia określonych warunków i wiążą się z ryzykiem, gdy przychody w danym roku spadną poniżej poziomu z lat bazowych.

Decyzję o ich stosowaniu warto podjąć po analizie danych finansowych z księgowością oraz po konsultacji z doradcą podatkowym, aby wybrać rozwiązanie optymalne dla działalności.

Artykuł opracowany na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350 z późn. zm.) oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86 z późn. zm.), a także aktualnych wytycznych Ministerstwa Finansów i serwisów rządowych (podatki.gov.pl, biznes.gov.pl). Stan prawny: wrzesień 2025 r.